In 2018 heeft de KNNV een project ondersteund voor het monitoren van het broedsucces van Aasgieren in Bulgarije door middel van cameravallen. Het geld is afkomstig van de Algemene Reiscommissie (ARC) van de KNNV. Zij organiseren jaarlijks circa 12 reizen. Tijdens deze reizen wordt gebruik gemaakt van de kwaliteiten en faciliteiten van specifieke natuurgebieden. Sinds 2018 wordt een bijdrage van € 10,- per persoon berekend om daarmee opvallend duidelijk aansprekende natuurherstel-projecten in Europa te steunen. Tijdens de reis naar de Oostelijke Rodopen werd op 3 juni 2019 een bezoek gebracht aan dit project. Hier een verslag van dit bezoek.
Aasgieren op de Balkan
De Aasgier wordt op wereldschaal met uitsterven bedreigd. Ook de Aasgieren op de Balkan zijn de laatste decennia dramatisch achteruitgegaan. In Griekenland zijn recentelijk bijvoorbeeld nog maar 5 broedparen geteld, terwijl ruim twintig jaar geleden daar nog 140 paren aanwezig waren. In Bulgarije is de populatie in de afgelopen 15 jaar gehalveerd. De recente afname van 30% in de Oostelijke Rodopen (in diezelfde periode) steekt daar dan nog gunstig bij af. Deze populatie is de laatste jaren gelukkig stabiel. Momenteel herbergt de Balkan nog ongeveer 50 broedparen. De helft van die Aasgieren zijn in Bulgarije te vinden. Daarvan heeft het grootste deel (20 paren) haar domicilie in de Oostelijke Rodopen. Recent onderzoek naar de broedprestaties heeft aangetoond dat het broedsucces van de populatie in de Oostelijke Rodopen tot de hoogste van Europa behoort. De beperkte afname en het hoge broedsucces maken de Oostelijke Rodopen tot een interessant studieobject voor de Bulgaarse Vogelbescherming.
Ingezette camera’s
De KNNV heeft vier camera’s gesubsidieerd (incl. SD-kaarten, batterijen en abonnement voor het doorzenden van de foto’s). De camera’s hebben een sensor die reageert op beweging. De gemaakte foto’s worden opgeslagen op een SD-kaart en via MMS en telefoonnetwerk doorgezonden. De camera’s worden gebruikt voor twee aspecten: ten eerste om de vogels individueel te herkennen, en ten tweede om informatie te verzamelen over het grootbrengen van de jongen.
Individuele herkenning vogels
Voorheen werden Aasgieren voorzien van metalen ringen. Het doel van die ringen was het achterhalen van de trekroutes, winterverblijven, overlevingskansen en doodsoorzaken van de vogels. Recentelijk zijn daar zenders bijgekomen om hiermee nog uitgebreider informatie te kunnen verzamelen. Deze zenders zitten in doosjes die op de rug van de vogels worden geplakt. Onderzoek in Afrika heeft geleerd dat deze zenders (en wellicht ook de ringen) voor de Afrikaanse bevolking als waardevolle items worden verzameld, waar de vogels voor werden gedood. Daarom is besloten om de vogels niet meer van ringen te voorzien, maar ze te gaan herkennen via karakteristieke vlekken, rimpels etc. in hun gezicht. De camera’s op de nesten fotograferen de vogels. Aan de hand van hun individuele kenmerken worden de vogels op hun beurt dan weer herkend door de onderzoekers. Zo wordt duidelijk of vogels van partner wisselen, andere nestplaatsen bezetten etcetera. Daarnaast is het ook mogelijk om op deze manier informatie te verzamelen over het foerageergedrag van de vogels. Door gieren op voerplekken te fotograferen, kan ook een link worden gelegd tussen broed- en voerplekken.
Broedsucces
Door de camera’s krijgen de onderzoekers een beeld van het broedsucces. Op die manier wordt informatie verzameld ten aanzien van: het moment van eileg, wanneer ze uitkomen of er jongen overlijden, en wanneer.
Eerste resultaten
Op het moment van het bezoek van de KNNV aan de Oostelijke Rodopen stonden de eieren dit jaar op uitkomen. Dus daar kon nog niet veel over worden gezegd. Wel is inmiddels al duidelijk geworden dat 1 vrouwtje gedurende het broedseizoen van partner is gewisseld. Onze reis is succesvol verlopen. Hopelijk gaat het de Aasgieren van de Oostelijke Rodopen ook goed en kunnen de onderzoekers achterhalen wat de succes- en faalfactoren zijn voor de zo sterk bedreigde Aasgieren populaties in Europa en daarbuiten.
Eind april mocht ik mee als tweede reisleider met BirdingBreaks naar de aan Portugal grenzende Spaanse deelstaat Extremadura. Zeven dagen hebben we rondgezworven onder leiding van Godfried Schreur. Hij woont al bijna 30 jaren en kent het gebied en de vogels op zijn duimpje. De combinatie van de vele vogels met gevarieerde landschappen, prima voorzieningen voor vogelaars, een goed wegennet, de historische stadjes, een fijn hotel, lekker eten, en de typisch Spaanse sfeer maken het voor de vogelaar zo ́n fijne bestemming.
Wil jij ook een keer mee met BirdingBreaks? Kijk dan op hun website: 
Tijdens de door mij georganiseerde natuurreis naar de Oostelijke Rodopen (Bulgarije) in mei van dit jaar hebben we een dag in een hutje gezeten om vale gieren te kunnen observeren en fotograferen. Nou ja, een dag? Toen we plaatsnamen in het hutje (om 04:45 uur) was het nog pikdonker. Nadat we ruim een uur met spreekwoordelijk ingehouden adem hebben zitten kijken kwam de eerste vale gier. En daarna duurde het vervolgens nog een uur voordat we foto’s konden gaan maken. Want zolang de gieren nog niet begonnen zijn met eten zijn ze erg achterdochtig en kunnen ze zomaar het luchtruim kiezen om pas de volgende dag terug te komen. Ons wachten werd trouwens rijkelijk beloond, want vervolgens hebben er vier uren lang constant gieren (vale en aas), raven en zwarte wouwen voor pal onze neus hun kunsten vertoond.
Van 23 t/m 30 augustus ben ik (als tweede reisleider) met BirdingBreaks mee geweest naar Noordwest Spanje. Onder de bezielende leiding van Godfried Scheur zijn we op zoek gegaan naar wilde kat, beer en wolf. Dit jaar was de reis zeer succesvol en hebben we alle drie de soorten goed kunnen bekijken. Naast deze grote roofdieren hebben we ook diverse grote hoefdieren als cantabrische gems, edelhert, wildzwijn en ree gespot. De combinatie met het indrukwekkende ruige berglandschap maakte dit bezoek zeer de moeite waard.
Bruine beer
Wilde kat
Half mei van dit jaar heb ik een natuurreis georganiseerd naar de Oostelijke Rodopen in Bulgarije. Met een groepje enthousiastelingen ben ik 9 dagen de natuur in getrokken. Elke dag stond er een stevig portie mooie natuur op het programma. Dat klinkt misschien saai, maar deze zuidelijke streek van Bulgarije is zeer gevarieerd met middelhoge bergen (600-800 meter hoog), rivieren, bossen, weiden, voedsel rijk/arm etc.
Het uiterwaardenpark Meinerswijk ligt midden in de stad. De Gemeente Arnhem heeft hier halverwege de jaren negentig gekozen om de natuur tot ontwikkeling te laten komen. Dit betekent dat sindsdien planten en dieren er hun gang mogen gaan. Als gevolg van gegraas van Galloway-runderen en Konik-paarden is er een half open landschap ontstaan, waar graslanden, ruigten en struwelen elkaar afwisselen. Daarnaast de graven plassen met rust gelaten en hebben zich spontaan wilgen gevestigd. Die zaailingen zijn her en der al uitgegroeid tot flinke bomen. Kortom een heerlijk gebied om ’s avonds na een lange werkdag in rond te struinen.
