Bronst in Dyrehaven

· Uncategorized · Leave a Comment

Edelhert bureltIn het laatste weekend van september 2019 ben ik naar Dyrehaven bij Kopenhagen gegaan (zie ook vorige blog voor informatie over dit gebied). Het doel was het fotograferen van edelherten. In de laatste week van september is de hoogbronst. Dan burlen de herten de hele dag (en nacht). Soms wel drie tegelijk! Volgens kenners zou de bronst dit jaar rond 5 oktober grotendeels afgelopen zijn.Mannelijk hert rent achter de vrouwtjes aan

In Dyrehaven leven ongeveer 100 mannelijke edelherten op een totaal van 400 in het najaar. Ongeveer 30 herten doen er mee aan de voortplanting (bronst). Dit betekent dat ze een territorium bezetten. Aan de noord- en oostkant leven de mannelijke herten die (nog) niet aan de bronst deelnemen. Op de foto’s zijn verschillende herten te zien.

Tags

Share this post

Herten in Dyrehaven

· Uncategorized · Leave a Comment

Edelherten in het historisch stadspark Dyrehaven

Edelherten in het historisch stadspark Dyrehaven

Aan de noordkant van Kopenhagen ligt Dyrehaven. Een soort stadspark van 1200 hectare. De Deense Koning Christaan de vijfde liet (in 1670) een omheining rond het gebied bouwen ten gunste van de hertenjacht. Momenteel leven ongeveer 2000 herten in de dit gebied, bestaande uit 1600 damherten, 300 edelherten en 100 sikaherten. In het voorjaar (na de jacht) zijn het er ca. 1800 en in het najaar ca. 2300. Naast de herten leven er ook nog 10-20 reeën in het gebied.

Het sikahert is oorspronkelijk een oost Aziatische soort

Het sikahert is oorspronkelijk een oost Aziatische soort

Natuurfotografen uit heel Europa bezoeken dit gebied, omdat de herten overdag actief zijn en niet schuw zijn voor mensen. Dit in tegenstelling tot andere gebieden waar herten wegrennen bij de minste of geringste geur, geluid of zicht van mensen. Dat de herten hier zo goed te benaderen zijn is een gevolg van de manier van jagen. De herten worden namelijk uitsluitend vanuit auto’s geschoten. Vandaar dat de herten auto’s als gevaarlijk beschouwen en geen angst hebben voor mensen.

Omdat de herten vanuit auto's bejaagd worden hebben ze geen angst voor mensen

Omdat de herten vanuit auto’s bejaagd worden hebben ze geen angst voor mensen

Daarbij komt verder nog dat het gebied dagelijks door veel wandelaars en fietsers wordt bezocht. En dat zijn immers mensen die op de paden blijven en waarvan de herten niks te duchten hebben. De foto’s bij deze weblog zijn allemaal vanaf de paden gemaakt. Als je daarop blijft komen de herten vanzelf naar je toe! Dus ook als je mooie foto’s wilt maken: BLIJF DAN AUB OP DE PADEN!

Help mee om de herten tam te houden en BLIJF OP DE PADEN!

Help mee om de herten tam te houden en BLIJF OP DE PADEN!

KNNV sponsort Aasgieren

· Uncategorized · Leave a Comment

In 2018 heeft de KNNV een project ondersteund voor het monitoren van het broedsucces van Aasgieren in Bulgarije door middel van cameravallen. Het geld is afkomstig van de Algemene Reiscommissie (ARC) van de KNNV. Zij organiseren jaarlijks circa 12 reizen. Tijdens deze reizen wordt gebruik gemaakt van de kwaliteiten en faciliteiten van specifieke natuurgebieden. Sinds 2018 wordt een bijdrage van € 10,- per persoon berekend om daarmee opvallend duidelijk aansprekende natuurherstel-projecten in Europa te steunen. Tijdens de reis naar de Oostelijke Rodopen werd op 3 juni 2019 een bezoek gebracht aan dit project. Hier een verslag van dit bezoek.

Aasgieren op de Balkan

De Aasgier wordt op wereldschaal met uitsterven bedreigd. Ook de Aasgieren op de Balkan zijn de laatste decennia dramatisch achteruitgegaan. In Griekenland zijn recentelijk bijvoorbeeld nog maar 5 broedparen geteld, terwijl ruim twintig jaar geleden daar nog 140 paren aanwezig waren. In Bulgarije is de populatie in de afgelopen 15 jaar gehalveerd. De recente afname van 30% in de Oostelijke Rodopen (in diezelfde periode) steekt daar dan nog gunstig bij af. Deze populatie is de laatste jaren gelukkig stabiel. Momenteel herbergt de Balkan nog ongeveer 50 broedparen. De helft van die Aasgieren zijn in Bulgarije te vinden. Daarvan heeft het grootste deel (20 paren) haar domicilie in de Oostelijke Rodopen. Recent onderzoek naar de broedprestaties heeft aangetoond dat het broedsucces van de populatie in de Oostelijke Rodopen tot de hoogste van Europa behoort. De beperkte afname en het hoge broedsucces maken de Oostelijke Rodopen tot een interessant studieobject voor de Bulgaarse Vogelbescherming.

Ingezette camera’s

De KNNV heeft vier camera’s gesubsidieerd (incl. SD-kaarten, batterijen en abonnement voor het doorzenden van de foto’s). De camera’s hebben een sensor die reageert op beweging. De gemaakte foto’s worden opgeslagen op een SD-kaart en via MMS en telefoonnetwerk doorgezonden. De camera’s worden gebruikt voor twee aspecten: ten eerste om de vogels individueel te herkennen, en ten tweede om informatie te verzamelen over het grootbrengen van de jongen.

Individuele herkenning vogels

Voorheen werden Aasgieren voorzien van metalen ringen. Het doel van die ringen was het achterhalen van de trekroutes, winterverblijven, overlevingskansen en doodsoorzaken van de vogels. Recentelijk zijn daar zenders bijgekomen om hiermee nog uitgebreider informatie te kunnen verzamelen. Deze zenders zitten in doosjes die op de rug van de vogels worden geplakt. Onderzoek in Afrika heeft geleerd dat deze zenders (en wellicht ook de ringen) voor de Afrikaanse bevolking als waardevolle items worden verzameld, waar de vogels voor werden gedood. Daarom is besloten om de vogels niet meer van ringen te voorzien, maar ze te gaan herkennen via karakteristieke vlekken, rimpels etc. in hun gezicht. De camera’s op de nesten fotograferen de vogels. Aan de hand van hun individuele kenmerken worden de vogels op hun beurt dan weer herkend door de onderzoekers. Zo wordt duidelijk of vogels van partner wisselen, andere nestplaatsen bezetten etcetera. Daarnaast is het ook mogelijk om op deze manier informatie te verzamelen over het foerageergedrag van de vogels. Door gieren op voerplekken te fotograferen, kan ook een link worden gelegd tussen broed- en voerplekken.

Broedsucces

Door de camera’s krijgen de onderzoekers een beeld van het broedsucces. Op die manier wordt informatie verzameld ten aanzien van: het moment van eileg, wanneer ze uitkomen of er jongen overlijden, en wanneer.

Eerste resultaten

Op het moment van het bezoek van de KNNV aan de Oostelijke Rodopen stonden de eieren dit jaar op uitkomen. Dus daar kon nog niet veel over worden gezegd. Wel is inmiddels al duidelijk geworden dat 1 vrouwtje gedurende het broedseizoen van partner is gewisseld. Onze reis is succesvol verlopen. Hopelijk gaat het de Aasgieren van de Oostelijke Rodopen ook goed en kunnen de onderzoekers achterhalen wat de succes- en faalfactoren zijn voor de zo sterk bedreigde Aasgieren populaties in Europa en daarbuiten.

 

Vogelreis naar Extremadura

· Uncategorized · Leave a Comment

Eind april mocht ik mee als tweede reisleider met BirdingBreaks naar de aan Portugal grenzende Spaanse deelstaat Extremadura. Zeven dagen hebben we rondgezworven onder leiding van Godfried Schreur. Hij woont al bijna 30 jaren en kent het gebied en de vogels op zijn duimpje. De combinatie van de vele vogels met gevarieerde landschappen, prima voorzieningen voor vogelaars, een goed wegennet, de historische stadjes, een fijn hotel, lekker eten, en de typisch Spaanse sfeer maken het voor de vogelaar zo ́n fijne bestemming.

Extremadura is zeer dunbevolkt. De regio heeft dezelfde oppervlakte als Nederland, maar dan met slechts 1 miljoen inwoners en kent een grote variatie aan landschappen. Die loopt van (pseudo)steppen, via dehessa’s (boomweides), rivieren met stuwmeren en moerassen tot beboste (lage) bergen en rotsen.

Extremadura staat sinds jaar en dag bekend om zijn ongekende rijkdom aan vogels. Het is zonder twijfel één van de beste vogelgebieden van Europa. Waar je ook gaat of staat, er zijn altijd wel interessante vogels te zien en te horen.

De regio herbergt niet alleen een grote diversiteit aan vogels; van de meeste soorten zijn er ook nog eens grote aantallen aanwezig. Daarnaast herbergt het gebied een populatie van -voor Europa- bijzondere vogelsoorten zoals de Blauwe Ekster, Kuifkoekoek, Theklaleeuwerik, Havikarend, Monniksgier, Grote en Kleine Trap, en natuurlijk de zeer zeldzame Spaanse Keizerarend.Wil jij ook een keer mee met BirdingBreaks? Kijk dan op hun website: www.birdingbreaks.nl

 

Visie Meinerswijk

· Uncategorized · Leave a Comment

Dit voorjaar heb ik voor GRAZER Advies een visie geschreven voor Meinerswijk. Deze visie schetst de kansen voor een nieuw te vormen natuurgebied van bijna 300 hectare heel dicht bij het stadscentrum van Arnhem. Het doel is het ontwikkelen van een inspirerend en bijzonder natuurgebied, vergelijkbaar met de Millingerwaard, het Naardermeer en de Weerribben. Een gebied voor de Arnhemmers, doordat er een (ver)binding wordt gemaakt met de wijken Elderveld, Malburgen-west en het stadscentrum aan de andere kant van de rivier.

Klik HIER voor de folder

Luchtfoto’s Hoogwater

· Uncategorized · Leave a Comment

Oude Waal met op de achtergrond Nijmegen

De waterstand op grote rivieren was begin januari 2018 hoger dan normaal. Op de 10e bereikte de Rijn bij Lobith zijn top van NAP+ 14.63 meter. De vorige keer dat een vergelijkbare waterstand bereikt werd was op 17 januari 2011 (top op 15.15 meter). Gemiddeld komen dergelijke waterstanden eens in de circa 3 jaren voor, maar er zijn ook winters dat er twee van dergelijke pieken zijn.

Oeverwal van de Millingerwaard met Millinger theetuin (linksboven) en bomenmonument (rechtsonder)

Het water in de Rijn bij Lobith kent een verschil van bijna 10 meter tussen de hoogste en de laagste stand. Minimale standen die genoteerd worden liggen rond de NAP+ 7 meter en maxima kunnen oplopen richting de 17 meter. Doorgaans wordt een waterhoogte tussen de 8 en 9 meter gemeten. Bij 12 meter komen de kribben onder water te staan en bij 13 meter lopen de laagste delen van de uiterwaarden onder. Bij 14 meter staan de meeste uiterwaarden onderwater. De luchtfoto’s zijn gemaakt op 10 januari met een stand van NAP+ 14.60 meter bij Lobith.

Klompenwaard vanuit het westen gefotografeerd met het splitsingspunt van Rijn en Waal op de achtergrond

Het bruine water is het gevolg van zand en slib dat meegevoerd wordt door het water. Het zand wordt het dichtst bij de hoofdstroom afgezet. De fijne kleideeltjes worden dichterbij de dijk afgezet, omdat daar de stroomsnelheid het langzaamst is en die kleinere deeltjes daar bezinken. De zandige delen klinken minder in en zijn daarom hoger en op sommige foto’s is te zien dat die hogere delen bij deze waterstand nog droog zijn. Daarnaast zijn op de foto’s op diverse plaatsen terpen te zien van (voormalige) steenfabrieksterreinen, waar mensen wonen.

fe1801_1090_©wildernisfoto

Rijn ter hoogte van de Meinerswijk bij Arnhem vanuit het westen gefotografeerd

Voor meer informatie over de waterstanden zie ook: www.waterpeilen.nl

Bulgaarse Vale gieren

· Uncategorized · Leave a Comment

fe1705_2874_©wildernisfotoTijdens de door mij georganiseerde natuurreis naar de Oostelijke Rodopen (Bulgarije) in mei van dit jaar hebben we een dag in een hutje gezeten om vale gieren te kunnen observeren en fotograferen. Nou ja, een dag? Toen we plaatsnamen in het hutje (om 04:45 uur) was het nog pikdonker. Nadat we ruim een uur met spreekwoordelijk ingehouden adem hebben zitten kijken kwam de eerste vale gier. En daarna duurde het vervolgens nog een uur voordat we foto’s konden gaan maken. Want zolang de gieren nog niet begonnen zijn met eten zijn ze erg achterdochtig en kunnen ze zomaar het luchtruim kiezen om pas de volgende dag terug te komen. Ons wachten werd trouwens rijkelijk beloond, want vervolgens hebben er vier uren lang constant gieren (vale en aas), raven en zwarte wouwen voor pal onze neus hun kunsten vertoond.fe1705_3165_©wildernisfoto

Alle vier de gier-soorten (Aas, Vale, Monniks en Lammer) kwamen aan het eind van de 19e en begin twintigste eeuw in Bulgarije veelvuldig voor. Toch is het een klein wonder dat er nu nog gieren te zien zijn in dit deel van Europa. De communistische regering had namelijk in de jaren zestig bedacht dat wolven – die zich af en toe te goed deden aan landbouwhuisdieren- het beste bestreden konden worden met het uitleggen van vergiftigd aas Maar dat was ook dodelijk voor de gieren. De Lammergier is deze actie helaas fataal geworden, en sinds 1972 is hij dan ook officieel uitgestorven in Bulgarije. Monniksgieren komen nu nog tot broeden in het Dadia gebied, 20 km naar het zuiden, in Griekenland. Deze soort is regelmatig te zien op kadavers in Bulgarije. De wolf en de Aas- en Vale Gier hebben deze dwaling van de Bulgaarse partijbonzen gelukkig overleefd en komen weer in redelijke aantallen voor in dit gebied.fe1705_2841_©wildernisfoto

De enorme veerkracht die de Vale Gieren in de Oostelijke Rodopen aan de dag hebben gelegd is bijzonder. Van een enkel broedpaar in 1978 (en 28 vogels) is de populatie toegenomen tot maximaal 88 broedparen in 2017 (en meer dan 300 vogels).fe1705_2761_©wildernisfoto

Deze spectaculaire toename is niet bepaald vanzelf gegaan. Velen hebben zich ingezet voor het behoud van deze majestueuze vogel. Te beginnen met protestacties tegen het uitleggen van vergiftigd aas, via het beschermen van nesten, het uitleggen van kadavers, voorlichting op scholen en aan burgers, boeren en buitenlui, tot aan het vinden van politiek draagvlak voor daadwerkelijke bescherming van de gieren. Alle stukjes van de puzzel moesten op de juiste plek vallen om de hier gepresenteerde foto’s te kunnen maken. Als je dat bedenkt, dan hebben wij natuurfotografen het maar makkelijk; wekkertje zetten, paar uurtjes stil zitten en natuurlijk op het juiste moment op het knopje van de ontspanner drukken. En hoep; weer een paar mooie platen. Dat is puur genieten!

 

 

Bronst in beeld

· Uncategorized · Leave a Comment

Burlend Edelhert maakt indruk op de hindes uit bronstroedel (Hoge Veluwe, 25 september 2016)

Edelherten, zowel mannetjes als vrouwtjes, leven het grootste deel van het jaar gescheiden. De mannen zijn gesteld op hun rust; vandaar dat ze bij voorkeur vertoeven in gebieden waar weinig andere herten zijn. De bronstperiode vormt daar een uitzondering op. Dan zijn de vrouwen vruchtbaar en spelen de hormonen op.

Mannetjes en vrouwtjes leven het grootste deel van het jaar gescheiden (Deelerwoud, 1 oktober 2017)

Op traditionele bronstplekken verzamelen de heren zich dan, en laten ze van zich horen door te burlen. Een loeiend geluid, waarmee ze indruk proberen te maken op de dames. De hindes (zoals de vrouwelijke herten officieel heten) worden door de mannelijke herten bijeen gedreven in bronstroedels. Naast burlen kunnen de mannen ook vechten om de heerschappij van zo’n bronstroedel. En dat is niet zonder gevaar, want jaarlijks sterven er herten als gevolg van de verwondingen die ze daarbij opliepen. In het vakjargon heet dat “geforkeld”. Bij edelherten ontwijken niet alleen de mannetjes het grootste deel van het jaar de vrouwtjes, maar zowel mannen als vrouwen ontwijken het hele jaar door ook de mensen. Daardoor is het voor natuurfotografen lastig om deze prachtige dieren goed in beeld te krijgen. De bronst is bij uitstek een periode om er met je camera op uit te trekken om deze dieren te vereeuwigen.

De bronst is bij uitstek een periode om er met je camera op uit te trekken om deze dieren te vereeuwigen (Wildbaanweg Hoge Veluwe, 21 september 2013)

De bronstperiode duurt ongeveer een maand. Binnen die maand zijn er circa vijf dagen dat het grootste deel van de hindes vruchtbaar is. Die periode heet de hoogbronst. De periode van bronst en hoogbronst verschilt van gebied tot gebied. Op de Hoge Veluwe is de hoogbronst doorgaans tussen 15 en 20 september. In het Deelerwoud en de aangrenzende Veluwezoom is dat tussen 1 en 5 oktober. En in de Oostvaardersplassen ligt dat tussen 10 en 15 oktober.

De bronst in de Oostvaardersplassen is een maand later dan op de Hoge Veluwe (12 oktober 2017)

 

Grote roofdieren NW-Spanje

· Uncategorized · Leave a Comment

Van 23 t/m 30 augustus ben ik (als tweede reisleider) met BirdingBreaks mee geweest naar Noordwest Spanje. Onder de bezielende leiding van Godfried Scheur zijn we op zoek gegaan naar wilde kat, beer en wolf. Dit jaar was de reis zeer succesvol en hebben we alle drie de soorten goed kunnen bekijken. Naast deze grote roofdieren hebben we ook diverse grote hoefdieren als cantabrische gems, edelhert, wildzwijn en ree gespot. De combinatie met het indrukwekkende ruige berglandschap maakte dit bezoek zeer de moeite waard.

Wolf

De haat-liefde verhouding van de mens met de wolf is legendarisch. In de omgeving van de Picos de Europa komen steeds meer liefhebbers van wolven. De wolven zijn daar tot 9 à 10 uur in de morgen actief. Door nauwkeurig onderzoek is goed bekend waar de wolven hun domicilie hebben, waardoor de kans wordt vergroot om daadwerkelijk wolven te zien te krijgen. Tot oktober gaan de ouders zonder pups op jacht en komen dan ‘s-morgens weer terug naar het hol om voedsel te brengen. We hebben, onder deskundige begeleiding, tijdens twee ochtenden postgevat op een plek waar de kans groot was dat er wolven langs zouden komen. Beide keren hebben we de wolven ook inderdaad gezien. Een keer zelfs een roedel van niet minder dan 10 dieren!fe1708_5446_©wildernisfotoBruine beer

Door verschillende beschermende maatregelen gaat het goed met de bruine beer in het natuurpark Somiedo. De populatie bestaat momenteel uit >200 dieren en jaarlijks hebben de vrouwelijke dieren jongen. Met name in augustus zijn de beren te zien. Ze gaan dan op zoek naar fruit en noten. Onder andere het fruit van het sporkehout (een soort vuilboom) en de noten van de Hazelaar. Beide soorten groeien onder andere op puinhellingen, waardoor de beren goed te zien zijn als ze op zoek gaan naar voedsel. Door ons te positioneren op een helling met uitzicht op de puinhellingen met de bewuste boomsoorten (en die zorgvuldig af te speuren!), is het gelukt om drie verschillende beren te zien.Wilde kat

De meest algemene van deze drie soorten is de wilde kat. Wat niet wil zeggen dat hij in Europa makkelijk te zien is. In de Picos de Europa bereikt deze soort een hoge dichtheid. Als in de nazomer de graslandjes gehooid zijn, laten de katten zich zien. Aan het eind van de dag als de temperatuur wat afneemt gaan de katten de veldjes op om te jagen. Door stil te zijn, in combinatie met geduld, speurwerk en wat geluk, zijn onderstaande foto’s gemaakt. We hebben 5 verschillende katten gezien op twee avonden.