Grote Grazers in de sneeuw

21/01/2017 · Uncategorized · Leave a Comment

Konik-paarden in de Loowaard

Voor natuurfotografen heeft sneeuw altijd iets bijzonders. Aan de ene kant steken onderwerpen goed af tegen de witte sneeuwdeken. Aan de andere kant verhult/verbergt de sneeuw storende elementen. Zeker als er dan ook nog mist/rijp bijkomt levert dat extra spannende/mysterieuze beelden op.

Galloways in de Loowaard

Op vrijdag 13 januari viel een flink pak sneeuw in Arnhem en omgeving. De afgelopen week is dat grotendeels blijven liggen. Ik heb daar dankbaar gebruik van gemaakt en ben veel op pad geweest met mijn camera. Hier een selectie van de foto’s die ik van grote grazers gemaakt hebt.

Damherten in Sonsbeek park, Arnhem

Het filmpje laat de gestaag vallende sneeuw zien op vrijdagmorgen. Goed is te zien dat de Konik-paarden deze weersomstandigheden gelaten ondergaan. Ze staan er bij te kijken alsof ze weten dat er “na regen zonneschijn komt”. Die zon levert dan weer echte ‘knalplaten’ op, maar ja het gevolg is wel dat de sneeuw daardoor extra snel smelt. Er snel bij zijn dus!

Rode Geuzen bij Fort Pannerden, Klompenwaard

Blauwe uurtje

29/12/2016 · Uncategorized · 2 Comments

Zonsondergang boven de westpunt van Meinerswijk (foto gemaakt net na zonsondergang om 16:42 uur, sluitertijd 1/13 sec.)

Iedereen die letterlijk en figuurlijk wel eens heeft stilgestaan bij een zonsondergang weet dat het licht in de avond (en in de ochtenden in omgekeerde volgorde) langzaam verloopt van geel via oranje, naar rood, blauw en paars en eindigt in zwart. Op het moment dat de meeste mensen denken dat het te donker wordt om te fotograferen (ten tijde van de burgerlijke schemering zoals hierboven beschreven) dan breekt het zogenaamde “blauwe uurtje” aan. De lucht kleurt dan diep blauw en silhouetten steken daar dan zwart tegen af. Op de keper beschouwd klopt het dat de mensen denken dat het ten tijde van de burgerlijke schemering te donker wordt om te fotograferen. Maar dat is te ondervangen door de camera dan op een statief te plaatsen en met de afstandsbediening te gaan werken om trillingen te voorkomen. De daarbij door mij gebruikte sluitertijden staan vermeld bij het onderschrift van de foto’s.

Wilgenbomen met in het midden het silhouet van de steenfabriek (foto gemaakt tijdens de burgerlijke schemering om 17:02, sluitertijd 0,5 sec.)

Op tweede Kerstdag ben ik tijdens zonsondergang Meinerswijk in getrokken om foto’s te maken van de schemering. Dat is de periode tussen zonsondergang en het moment waarop het volledig donker is. Ten eerste wordt er gesproken over burgerlijke schemering; dat is de periode na zonsondergang waarbij het mogelijk is om nog te lezen zonder veel inspanning. Daarna wordt het voor ons gevoel donker. Vanuit de zeevaart komt de benaming voor die volgende periode; de nautische schemering. In die periode is de horizon duidelijk zichtbaar en bewegende voorwerpen kunnen op ca. 300 meter worden waargenomen. Tot slot is er de astronomische schemering. Dat is periode waarin de horizon niet meer zichtbaar is waardoor visuele waarnemingen niet meer mogelijk zijn. Het eind van deze periode wordt gedefinieerd aan de hand van de zichtbaarheid van bepaalde sterren. In Nederland is op de meeste plaatsen nog wel sprake van kunstlicht (de zogenoemde lichtvervuiling). Maar op zee of in de woestijn (waar kunstlicht ontbreekt) is het daarna dus – op de maan en de sterren na – volledig donker.

Wilgenbomen tegen de westelijke hemel met reeds enkele zichtbare sterren (foto gemaakt tijdens de nautische schemering om 17:33 uur, sluitertijd 4,0 sec.)

Op 26 december ging de zon in Arnhem onder om 16:29 uur. De volgende tijden golden voor het eind van de respectievelijke periodes: burgerlijke schemering 17:11 uur, nautische schemering 17:54 uur en astronomische schemering 18:35 uur. Hoewel het voor mijn gevoel dus al om 17:11 uur donker was, was er voor mijn camera tot 18:35 uur nog voldoende licht om de autofocus te gebruiken. Dat is het moment waarop het dus officieel helemaal donker is.

Waterplas met wilgenbomen, voorbij trekkende wolken en op de achtergrond de lichten van Arnhem (foto gemaakt tijdens de astronomische schemering om 18:03, sluitertijd 15 sec.)

Feestmaand oktober

12/11/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

Foto 1. Mistige morgen in Meinerswijk

Wat was het weer een feest om afgelopen oktober foto’s te maken in de natuur! Na een droge en extreem warme nazomer startte oktober met vocht in de lucht. Mistige morgens leverden sprookjesachtige beelden op (foto 1 en 2).

Foto 2. Sprookjes bos in het Deelerwoud

Spinnenwebben met dauwdruppeltjes als pareltjes aan een snoer geregen (foto 3), die op hun beurt fungeren als kleine lensjes en de wereld om het web reflecteren.

Foto 3. Dauwdruppels als parels aan een snoer

En natuurlijk de jaarlijkse hertenbronst (foto 4). Dit jaar ben ik op onder andere op 7 oktober weer naar het Deelerwoud gegaan, op zoek naar de geweidragers die daar alleen in deze periode vertoeven (en te zien zijn!). En dat alles aan het eind van de dag (na een regenbuitje) afgesloten met prachtige wolkenluchten die de ondergaande zon in een heel scala kleuren reflecteren.

Heerlijk!

Foto 4. Geweidrager in het bos tijdens de hertenbronst in het Deelerwoud

Reis naar Cantabrie

27/09/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

Fotomontage van langs vliegende Kuhls Pijlstormvogel

Van 24 t/m 31 augustus ben ik met BirdingBreaks op reis geweest naar Cantabrië (Noordwest Spanje). Het doel van de reis was het spotten van de wolf en de bruine beer, maar we hebben nog veel meer gezien. De reis begon met een boottocht in de Golf van Biskaje. Op sommige plaatsen is de zee hier wel 2400 meter diep, met het gevolg dat er veel kril zit. . Dat zijn kleine garnaaltjes die op hun beurt weer gegeten worden door andere vissen (o.a. door tonijnen). Wij kwamen vooral voor de zeezoogdieren die zich te goed doen aan de kril en de vis. Hieronder een foto van een groep gestreepte dolfijnen, die zich mooi lieten bekijken en fotograferen.

Gestreepte dolfijnen in de golf van Biskaje

De derde dag zijn we de bergen ingetrokken. Voordat het licht werd hadden wij ons gestationeerd op een berghelling. Al snel kregen we van daaruit een wolf in beeld die aan de andere kant van het dal niets vermoedend een dutje aan het doen was. Na zo’n bijzondere waarneming zou je verwachten dat de reisdeelnemers verzadigd zouden zijn, maar niets was minder waar. Na de brunch gingen we aan de wandel. Naast diverse soorten arenden heb ik mij toen vooral geconcentreerd op het fotograferen van de enorme rijkdom aan vlinders.

Wolven spotten bij Pico de Europa

Dag vier zijn we verder gereden in westelijke richting. Daar ligt een natuurpark waar inmiddels weer ruim 200 beren leven (en jaarlijks ongeveer 30 berinnen jongen krijgen). Helaas was het de eerste dag wat mistig waardoor we de beren niet konden zien. De tweede dag hadden we in dit gebied meer geluk. Ruim twee uur konden we een beer volgen die op zoek was naar vruchten en zaden. Het is uniek om in Europa het doen en laten van zo’n dier in het vrije veld ongestoord te kunnen volgen!

Berglandschap in de omgeving van de Pico de Europa

De zesde dag zijn we weer afgedaald naar zeeniveau om nog een boottocht te maken. Dit keer met het doel om zeevogels te bekijken. Hoewel de wind wat ongunstig was (oostelijk), hebben we toch de Grote en de Kleine Jager, diverse Stormvogeltje en drie soorten pijlstormvogels gezien. Dat zal op de Noordzee toch niet zo snel lukken. Wat een geweldig gebied is dit!

Foeragerende Lepelaars

19/08/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

Gisterenmorgen ben ik voor dag en dauw opgestaan om Lepelaars te gaan fotograferen. Waarnemingen eerder deze week hebben mij geleerd dat er In een droogvallend plasje in de Loowaard Lepelaars overnachten. In het donker heb ik mijn auto geparkeerd en ben ik richting het plasje gewandeld. Toen ik de maan zag weerspiegelen op het water ben ik in tijger sluipgang verder gegaan.

Met volle maan heb ik mijn eerst foto’s gemaakt.

Nog voor zes uur (6:29 uur zonsopkomst) heb ik mijn eerst foto’s gemaakt, met een hele lange sluitertijd leek het net of de maan fel scheen en waren de Lepelaars niet meer dan schimmen, als gevolg van hun heen en weer gezwiep met hun koppen op zoek naar visjes.

Een paar minuten voor zonsopkomst kleurde de hemel roze.

De hier gepresenteerd foto’s geven een mooi beeld van hoe het licht in de loop van de ochtend veranderde. Een paar minuten voor zonsopkomst kleurde de hemel roze en dat werd weerspiegeld in het water. Het eerste half uur na zonsopkomst was er mooi warm licht. Daarna kwam er steeds meer licht en kon ik de sluitertijden verhogen en met name als gevolg van een kleinere diafragma (vanaf 10), werden de foto’s steeds scherper. Dit was wel van belang, want zoals op het filmpje hieronder is te zien, is zo’n groep met fouragerende Lepelaars constant in beweging zijn.

Het eerste uur na zonsopkomst was er mooi warm licht.

Bij de paarden

29/07/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

In juni heb ik een dag doorgebracht bij een groep van 90 Konik-paarden in de Stille Kern, dat onderdeel is van het Horsterwold bij Zeewolde. Het leefgebied van deze paarden beslaat een kleine 1000 hectare en is onderdeel van een 5000 ha groot boscomplex dat bekend staat als het grootste loofboscomplex van Noordwest Europa.

De Konik-paarden lopen hier vanaf november 2012; toen zijn er 49 naar de Stille Kern gebracht. Deze paarden hebben hier een vrij leven. Ze kunnen gaan en staan waar ze willen, eten wat ze willen en optrekken met wie ze dat willen. Dat betekent zeker niet dat ze op hun lauweren kunnen rusten, want er lopen meerdere hengsten en de merries zorgen voor de veulens. Wel worden de dieren regelmatig gecontroleerd en indien nodig krijgen ze veterinaire zorg. Maar dat is hoogst zelden nodig.

Mogelijk dat een enkel groepje soms zijn eigen weg gaat (maar probeer die maar eens op te sporen in dit 1000 hectare grote gebied!). Maar meestal zijn alle paarden bij elkaar. Toch lopen ze niet in een willekeurig volgorde door elkaar heen. Deze grote groep is namelijk samengesteld uit diverse harems met een of twee leidhengsten en vier tot zes merries die een band met elkaar hebben voor het leven. Daarnaast zijn er dus een aantal hengsten die geen harem hebben.

Heerlijk om een dag in de omgeving van de paarden te vertoeven, maar hoe zet je zo’n groep nu op de foto? Zoals de foto hierboven laat zien is dat vanaf de grond lastig te doen. Heel veel bos en gras en een dun streepje met paarden. Speciaal daarvoor heb ik vandaag mijn 5 meter hoge fotomast meegenomen. Met deze “drone op een stokje” is de groep mooi in beeld te brengen en als je goed kijkt zie je de verschillende harems in de grote groep. Toen de kudde er in galop vandoor ging heb ik snel mijn camera op filmen gezet en dat leverde indrukwekkende beelden op.

Fotovlucht Gelderse Poort

08/07/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

Nederrijn bij Arnhem ter hoogte van de Bakenhof met de Pleybrug op de voorgrond

Dit jaar heb ik op 6 juni een fotovlucht over de Gelderse Poort gemaakt. Naast een aantal foto opdrachten heb ik de gelegenheid gehad om van een aantal gebieden overzicht foto’s te maken.

Waal ter hoogte van de Klompenwaard bij Doornenburg, met de Kop van Pannerden op de achtergrond

Ter illustratie staan hier een en aantal voorbeeld foto’s. De foto’s zijn gemaakt tijdens een zomerhoogwater, bij een waterstand van +NAP 12.35 meter te Lobith. Hierbij staan de laagste delen van de uiterwaarden onder water staan.

Het Millingerduin met in het midden links de theetuin en ontgrondingen Millingerwaard op de achtergrond

Luchtfoto’s zomerhoogwater

16/06/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

Luchtfoto eilanden met geulen Plaat van Ewijk, 6 juni 2016

“Na regen komt zonneschijn” is het gezegde. Deze zomer is het meer “na regen komt hoogwater”. Als gevolg van de vele regen in Duitsland is de stand van onze grote rivieren de afgelopen weken hoger dan normaal. Niet zozeer dat er in Nederland records gebroken worden want maximale standen van 12,35 meter bij Lobith komen gemiddeld eens in de 5 tot 7 jaar voor. De laatste keer gebeurde dat 3 jaar geleden; toen steeg de Rijn op 7 juni 2013 zelfs tot 13,75 meter.

Luchtfoto stromende nevengeul “Veur Lent” bij Nijmegen, 6 juni 2016

Toen op maandag 6 juni even de zon doorbrak heb ik meteen de spreekwoordelijke koe bij de hoorns gevat en een klein vliegtuigje (met piloot) gehuurd. Vanaf vliegveld Teuge bij Apeldoorn zijn we richting de brug bij Ewijk gevlogen. Vanaf dat punt hebben we de rivier stroomopwaarts gevolgd tot aan de kop van Pannerden om vervolgens via Arnhem weer terug te vliegen.

Luchtfoto half ondergelopen Erlecomse waard met de Millingerwaard op de achtergrond, 6 juni 2016

De hier gepresenteerde foto’s geven een beeld van een aantal gebieden, waar het effect van het zomerhoogwater mooi te zien is.

Luchtfoto half ondergelopen uiterwaarden bij Arnhem, 6 juni 2016

Fotomast

23/04/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

Konik-paarden bij Fort Pannerden gefotografeerd met een fotomast

In opdracht van FREE Nature en Staatsbosbeheer ben ik de afgelopen weken op pad geweest met een fotomast. Een uitschuifbare mast die maximaal 7 meter lang is. De laatste 1,5 meter is wel wat aan de dunne kant, dus daar maak ik niet altijd gebruik van. Het doel was om foto’s te maken van de structuur van de vegetatie. Per uiterwaard in de Gelderse Poort waren er vooraf ongeveer vijf te fotograferen punten aangegeven. Deze punten zijn gekozen op plekken waar naar verwachting de komende jaren de vegetatie gaat veranderen.

Verschil tussen een foto vanaf de grond (links) en met een fotomast op 5,5 meter hoogte (rechts)

De foto’s die gemaakt zijn middels deze ‘drone op een stok ’ leveren nu al verrassende beelden op. Het voorbeeld hierboven laat (links) de foto zien vanaf de grond, waarbij het lijkt alsof het hele gebied verruigd is. De foto rechts is vanaf hetzelfde punt genomen, maar dan met een fotomast vanaf 5,5 meter hoogte. Dan zie je dat er een mozaïek is van ruigere en grazigere delen.

Groenlanden in de Ooijpolder met de wit bloeiende Sleedoorn en (groen) de Meidoorn

Als er de komende jaren op dezelfde plaatsen en op dezelfde manier foto’s worden gemaakt dan wordt het (naar verwachting) duidelijk of de verhouding gras, ruigte en struweel/bos verandert. Welke factoren er in welke mate invloed hebben op de ontwikkeling van de structuur van de vegetatie, en of het wenselijk is om die te beïnvloeden, is een heel andere vraag. Die zal niet te beantwoorden zijn met het maken van foto’s alléén.

Kort grazige stukken, ruigtes en struwelen wisselen elkaar af op het Millingerduin

Voorlopig levert het in ieder geval wel mooie beelden op en geeft het weer een nieuwe kijk op de prachtige natuurgebieden in de Gelderse Poort.

Grote rivieren, grote invloed

04/03/2016 · Uncategorized · Leave a Comment

Waal bij Winssen op 26 juli 2004 (waterpeil 9.00 meter +NAP te Lobith)

Als gastschrijver voor de Walk of Wisdom (een eigentijdse pelgrims route rondom Nijmegen), vertel ik over mijn fascinatie voor natuur en landschap langs deze route. Dit keer een blog over het hoogwater op de rivier. Klik hier om naar hun website te gaan en de blog te lezen.